Wskazania do treningu
W tej sekcji dowiesz się jakie objawy lub zachowania towarzyszą różnym zaburzeniom lub obszarom wymagającym poprawy do poprawnego funkcjonowania. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, skontaktuj się z nami.
Deficyty uwagi:
-
Nie przywiązuje uwagi do szczegółów
-
Popełnia bezmyślnie błędy w szkole lub przy wykonywaniu innych zajęć
-
Ma trudności ze skupieniem i utrzymaniem uwagi w szkole lub podczas zabawy
-
Bardo łatwo rozprasza się, zwłaszcza przez hałasy
-
Odwracanie się w klasie, rozmawia z kolegami i koleżankami, nie słuchanie nauczycieli
-
Wydaje się, że nie słucha tego, co się bezpośrednio do niej/niego mówi
-
Unika lub niechętnie podejmuje zadania, które wymagają wydłużonego wysiłku umysłowego
-
Zwleka z zabraniem się za pracę domową, odrabianie lekcji trwa długo i z małymi efektami
-
Gubi przedmioty, rzeczy niezbędne do wykonania zadań (zabawki, przybory szkolne, zeszyty, książki lub narzędzia)
-
Roztargnienie, zapomina co ma zrobić, ale pamięta co się wydarzyło (nie ma problemu z odtwarzaniem)
-
Lubi marzyć, ma wzmożoną wyobraźnię, „odpływa w świecie fantazji"
-
W pracach pisemnych często są niedokończone akapity, zdania, wyrazy, gubione litery
-
Wypracowania nie mają logicznego ciągu, są chaotyczne
Nadruchliwość i pobudliwość:
-
Stale poszukuje zajęć związanych z ruchem
-
Biega, jest „jak nakręcony/a„ zarówno w domu jak i w szkole
-
Niespokojnie porusza się, bębni palcami lub stopami, wierci się na krześle
-
Wstaje z miejsca w klasie lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia, chodzi po klasie
-
Jest nadmiernie gadatliwy/a, mówi za dużo i za szybko
-
Ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczynkiem, gdy ma coś wykonać na miejscu, w skupieniu nie może wtedy zapanować nad własnym pobudzeniem ruchowym
-
Konieczność ograniczenia ruchu (np. w klasie) powoduje wykonywanie czynności „zastępczych": wymachiwanie nogami, bawienie się przedmiotami, ogryzanie ołówków, bazgranie po zeszycie itp.
-
Wykonuje wiele drobnych, niepotrzebnych ruchów, np. bazgrze po zeszycie, obgryza ołówek, skrobie po ławce.
Spowolnienie:
-
Czuje się słaby/a, zmęczony/a
-
Ma bardzo mało energii, szybko się męczy
-
Jest powolny/a, porusza się powoli
-
Jest małomówny/a, mówi powoli
-
Sprawia wrażenie zmęczonego/zmęczonej
-
Ma trudności z gromadzeniem energii do zainicjowania jakiegoś działania
Integracja sensoryczna:
-
Zakłócenia koordynacji-wzrokowo ruchowej w zabawach i zadaniach, w których ruch odbywa się pod kontrola wzroku:
-
-
rzucanie i chwytanie pitki
-
gra w klasy
-
kopanie piłki, która jest w ruchu
-
-
Ma trudności ze skakanką
-
Ma problemy z układaniem klocków Lego
-
Ma problem z układaniem puzzli
-
Jeśli ktoś krzyknie „zejdź z drogi' lub „odejdź na bok", nie wie w którą stronę ma odskoczyć
-
Popełnia błędy przy przepisywaniu z tablicy
-
Ma trudności przy pisaniu ze słuchu (ktoś dyktuje tekst do zanotowania)
Zachowania kompulsywne:
-
Przesadnie często wykonuje pewne czynności, np. mycie rąk, liczenie jakiś przedmiotów
-
Często powtarza jakieś słowa, zwroty
-
Sprawdza kilka razy czy coś zrobił/a, np.: wyłączył/a żelazko, zamknął/ zamknęła drzwi, zgasił/a światło, wyłączył/a telewizor
-
Ma tendencje do rozmawiania ciągle na ten sam temat, opowiadania tych samych historii, używania tych samych wyrażeń
-
Powtarzające się manieryzmy ruchowe, np. trzepotanie lub kręcenie palcem, ręką lub złożone ruchy całego ciała
-
Bardzo głębokie zainteresowania bardzo wąską dziedzina, np. jakiś gatunek ptaków, model samochodu
Perfekcjonizm:
-
Potrafi być tak zaabsorbowany/a jednym tematem, że nie zauważa niczego więcej
-
Tak bardo skupia się na perfekcyjnym wykonywaniu zadań, że nie udaje się mu/ jej wykonać ich do końca
-
Praca lub szkoła jest o wiele ważniejsza niż znajomi, przyjaciele, rodzina
-
Niechętnie powierza prace innym, chyba że zgodzą się na jego/ jej sposób wykonania tej pracy
-
Nie potrafi być „nieproduktywny”, nie umie „nic nie robić"
-
Musi wykonać pewne czynności bardzo powoli, aby uzyskać pewność, że są zrobione poprawnie
-
Jeżeli coś mówi, to często nie dopuszcza innych do głosu
-
Zauważa szczegóły, które nie są widoczne dla innych
Zachowania opozycyjne i buntownicze:
-
Łamie zasady tylko dlatego, że tak chce
-
Kłóci się, sprzecza, wszystko kwestionuje
-
Celowo dokonuje rzeczy, które denerwują innych ludzi (np. zabiera nakrycia głowy)
-
Czynnie buntuje się przeciwko przepisom, zasadom lub odmawia spełnienia prósb innych, np. odmawia wykonania obowiązków w domu
-
Nie uznaje autorytetów
-
Wykazuje zmienność nastrojów
-
Oskarża innych za swoje własne błędy lub złe zachowanie
-
Jest drażliwy/a lub łatwo o wyprowadzenie z równowagi
-
Jest zły/a i zawzięty/a
-
Celowo łamie powszechnie akceptowalne zasady zachowania
-
Przeklina lub używa obscenicznego języka
-
Jest mściwy/a i karzący/a
Rozumienie sygnałów niewerbalnych:
-
Trudno mu/ jej odgadnąć co jakaś osoba myśli lub co czuje na podstawie jej wyrazu twarzy
-
Ma trudności z odczytaniem, co ludzie o nim myślą dopóki nie ubiorą tego w słowa
-
Nie rozumie z czego i dlaczego inni się śmieją
-
Trudno mu/ jej odgadnąć czy ktoś mówi żartem czy serio
-
Nie chwyta sarkastycznych, ironicznych lub dwuznacznych wypowiedzi rozumie wypowiedź DOSŁOWNIE
-
Jest ostatnią osoba, która rozumie puentę żartu
-
Trudno mu „czytać miedzy wierszami" co ktoś do niego mówi
Trudności w spaniu:
-
Gdy obudzi się, aby skorzystać z łazienki, ma problem z ponownym zaśnięciem
-
łatwo budzi się pod wpływem koszmaru sennego i dugo nie może zasnąć
-
łatwo budzi się pod wpływem jakiegoś hałasu i długo nie może zasnąć
-
Porusza się w trakcie snu, „kopie się w nocy”
-
Ma problemy z zasypianiem w nocy
Nadmierna senność:
-
śpi za dużo
-
Po długim śnie nie czuje się wypoczęty
-
Ma trudności ze wstawaniem wcześnie rano
-
Nadużywanie opcji „drzemka” w budziku
Złość, gniew:
-
W sytuacjach, gdy większość ludzi nie czuje strachu, odczuwa strach
-
W sytuacjach, gdy większość ludzi nie czuje złości, odczuwa złość
-
W sytuacji, gdy większość ludzi odczuwa złość, czuje wręcz wściekłość
-
Bardzo denerwuje go „ludzka głupota”, inni ludzie,
-
Jak prowadzi samochód ogarnia go/ ją „,wściekłość drogowa" na innych kierowców lub pieszych
-
Wścieka się gdy stojąc w kolejce, ktoś podchodzi bez kolejki
-
Pod wpływem emocji niszczy rzeczy, łamie ołówki, trzaska drzwiami, rzuca przedmiotami
-
Ma trudności, żeby zapanować nad swoja złością w nieistotnych i niewspółmiernych sprawach
-
Jeżeli nie zgadza się z kimś, złości się i mówi wprost, co o nich myśli (obraża, wychodzi)
-
Czuje się jak „beczka prochu”, ma „krótki lont”
-
Nie odczuwa negatywnych emoji takich jak gniew, złość, rozpacz, rozczarowanie, lęk, strach w sytuacjach, w których inni je odczuwają
-
Wyciszone i „płaskie" przeżywanie negatywnych emocji w porównaniu do innych (rówieśników, kolegów, członków rodziny)
-
Wydaje się by emocjonalnie nieporuszony/a pod wpływem bodźców, które poruszają innych (nie chodzi tu o tłumienie negatywnych emocji ze względów społecznych lub kulturowych bo nie wypada ich okazywać)
-
W sytuacjach które przerażają innych (np. oglądanie strasznych filmów, obrazów, wydarzeń) jego odczuwanie lęku i przerażenie jest mniej intensywne
-
Gdy ktoś poważnie krzywdzi i obraża go/ ją, czuje mniej gniewu niż inni zdają się odczuwać w takich sytuacjach
-
Uboga ekspresja stanów emocjonalnych:
-
-
nie używa metafor i emocjonalnych wykrzykników
-
nie zmienia tempa mówienia i intonacji głosu,
-
nie zmienia wyrazu twarz, postury, uboga gestykulacja
-
Brak odczuwania pozytywnych emocji:
-
Nie odczuwa pozytywnych emocji takich jak przyjemność, radość, zachwyt, zadowolenie w sytuacjach, w których inni je odczuwają.
-
„Wyciszone”, „zimne”, „płaskie" przeżywanie pozytywnych emocji w porównaniu do innych (rówieśników, kolegów, członków rodziny)
-
W sytuacjach, które cieszą innych nie śmieje się, nie cieszy
-
W sytuacjach, w których inni są szczęśliwi, podekscytowani, nie odczuwa radości, jest wyciszony/a.
-
Nie wzrusza się do łez, nie skacze z radości, nie wpada w zachwyt
-
Słaba (w porównaniu do innych) ekspresja stanów emocjonalnych:
-
nie używa metafor i emocjonalnych wykrzykników,
-
nie zmienia tempa mówienia i intonacji głosu, o nie zmienia wyrazu twarz, postury, uboga gestykulacja
Fobie i strach:
-
Odczuwa nieuzasadniony lęk przed przebywaniem w sytuacjach, w których osoba narażona jest na ocenę i osad innych ludzi:
-
-
przedstawianie się
-
wystąpienia publiczne,
-
spotkania z osobami płci przeciwnej,
-
publiczne zabieranie głosu
-
znalezienie się w centrum uwagi
-
bycie obserwowanym przy jakiejś czynności
-
wchodzenie do dużych grup ludzi
-
-
Odczuwa irracjonalny lęk przed przebywaniem w miejscach i sytuacjach, z których ucieczka jest trudna czy kłopotliwa. Lęk ten powoduje, że osoba unika takich miejsc bądź też wymaga obecności innych osób. Na przykład:
-
-
bycie w tłumie
-
stanie w kolejce,
-
samotne wyjście z domu
-
stanie na moście
-
Jazda windą
-
jazda środkami lokomocji.
-
-
Odczuwa irracjonalny lęk przed przedmiotami, siłami przyrody, zwierzętami czy też bólem, ciemnościami. Lęk występuje zarówno w czasie rzeczywistego spotkania osoby z danym przedmiotem, jak i wtedy, gdy osoba myśli o danym przedmiocie czy tez spodziewa się, że go spotka, zobaczy
Rozumienie mowy:
-
Ma trudności z określeniem nastroju mówiącego na podstawie intonacji, akcentu, brzmienia jego głosu
-
Kiedy rozmawia z kimś przez telefon, nie jest w stanie określić czy rozmówca jest: smutny, przygnębiony, radosny, zadowolony
-
Nie chwyta wypowiedzi sarkastycznych, ironicznych, rozumie je dosłownie
-
Nie jest w stanie rozpoznać po głosie czy ktoś zażartuje, czy mówi poważnie
Płynność wystawiania się:
-
Ma trudności z wysławianiem się w sposób płynny i jasny, sposób wysławiania się nie odzwierciedla jego inteligencji
-
Ma dość ograniczone słownictwo, pomaga sobie gestykulacją, nadużywa zaimków
-
Brakuje mu/ jej odpowiednich słów, aby w pełni wyrazić swoje myśli
-
Ma problemy z doborem specyficznego i właściwego słownictwa do wypowiedzi
-
Mówiąc, stosuje zdania niepełne, z licznymi błędami gramatycznymi
-
Ma trudności z organizacją dłuższych wypowiedzi (np. wprowadzenie, podsumowanie)
-
Ma problemy z zachowaniem logicznego porządku w trakcie opowiadania (przeskakuje „akapity")
-
Łamie zasady tworzenia stów: stosuje błędne koncówki wyrazów, myli przypadki
Czytanie ze zrozumieniem:
-
Ma trudności z opowiedzeniem tego, co przed chwila przeczytał
-
W trakcie czytania powtarza (wraca) przeczytane zdania lub akapity, aby zrozumieć ich sens
-
Trudności ze zrozumieniem czytania są znacznie większe niż u rówieśników
-
Ma problemy ze zrozumieniem przeczytanych słów lub zdań
-
Ma trudności z rozumieniem pisanych wskazówek lub instrukcji obsługi
-
Ograniczenia w rozumieniu tekstów napisanych w przenośni lub języku pochodzącym z przeszłości (staropolszczyzna)
-
Poprawne czytanie i ortografia
-
Podczas czytania myli litery o podobnych kształtach: L-Ł C-G, b-p, d-g, m-n, o-a, I-ł-t.
-
Podczas czytania myli wyrazy, które mają podobną postać, np.: tama-tania, dom-dam itp.
-
Podczas czytania odwraca liczby lub wyrazy 12- 21; 2-5, kot-tok,
-
Popełnia liczne błędy ortograficzne
-
Otrzymuje bardo słabe oceny z dyktand (problemy z ortografią sprawiają mu kłopoty w pracy i w życiu codziennym)
-
Kiedy pisze, ma problemy z zastosowaniem odpowiedniej zasady ortograficznej, choć je zna i umie stosować (pisze na boku warianty tego samego wyrazy i wzrokowo rozpoznaje poprawny)
Orientacja ułożenia ciała:
-
Ma trudności z dotknięciem palcem do nosa pry zamkniętych oczach
-
Jeśli ktoś krzyknie "Zejdź z drogi" nie wie w którą stronę odskoczyć
-
Ma problemy z utrzymaniem równowagi przez kilka sekund stojąc na jednej, lekko zgiętej nodze z zamkniętymi oczami
-
Zaburzone odczuwanie dotyku przy zamkniętych oczach gdy ktoś go dotyka nie odczuwa lub nie lokalizuje miejsca dotyku
Pamięć wzrokowa i słuchowa:
-
Ma trudności z zapamiętaniem danych (które widział):
-
numerów telefonów,
-
numeru PESEL, dowodu osobistego, o numerów kont, PIN,
-
adresów
-
Nie pamięta ubioru osób, z którymi przed chwilą się spotkał lub widział
-
Nie pamięta szczegółów obrazów lub fotografii bezpośrednio po zakończeniu ich przeglądania
-
Jeśli ktoś podaje mu (dyktuje) swój adres, numer telefonu lub email, musi go natychmiast zapisać
-
Ma trudności z zapamiętaniem imienia kogoś kogo właśnie poznał
-
Poproszony o kupno kilku przedmiotów musi zrobić listę, aby nie zapomnieć
-
Trudno mu przypomnieć sobie nazwiska osób, które zna od dawna
-
Ma trudności z zapamiętaniem głosu kogoś z kim rozmawiał po raz pierwszy, wcześniej tego samego dnia.
-
Ma trudności z zapamiętaniem brzmienia osób, które zna dugo
-
Kiedy słyszy głos piosenkarza, ma trudności z przypomnieniem sobie innych utworów, które śpiewa
Decydowanie i organizowanie:
-
Ma trudności z podejmowaniem decyzji
-
Zwleka z decyzją o zakupie czegoś, wyborem ubrania, miejsca wakacji, zastanawia się zbyt długo
-
Ma trudności z organizowaniem myśli, myśli chaotycznie, w sposób nieuporządkowany
-
Ma problemy z planowaniem działań, układaniem list rzeczy do zrobienia
-
Nie spełnia się w roli organizatora: wycieczek, zabaw, projektów
Brak motywacji:
-
Brak motywacji do robienia czegoś dla innych
-
Brak motywacji do robienia różnych rzeczy dla siebie
-
Brak zainteresowania zajęciami rekreacyjnymi, zabawami
-
Brak zainteresowania się innymi: czym się zajmują, co robią, jak się czują, jakie mają plany?
-
Brak chęci do zmiany, poprawy, zdobywania w swoim życiu (bycie minimalistą)
-
Poczucie braku sensu w wykonywanych czynnościach
Impulsywność:
-
Wyrywa się do odpowiedzi zanim zostanie postawione pytanie (choć nie zawsze zna odpowiedź)
-
Nie potrafi poczekać na swoją kolej np. podczas zabawy, przy wydawaniu posiłków
-
Przerywa lub przeszkadza innym (wtrąca się do rozmowy lub zabawy)
-
Wybuchowość, skłonność do kłótni, rzuca przedmiotami, trzaskanie drzwiami
-
Ma wyrzuty, że nie może kontrolować swojego zachowania
-
W trakcie zabawy, gry jak coś nie idzie po jego/jej myśli przerywa i porzuca zabawę/grę
-
Wygłupia się w klasie, w zespole, zachowuje się jak „klasowy błazen”
-
Mówi, co myśli, bez względu na to czy dotknie to innych, brak namysłu
-
Inni czuja się nieswojo w jego/jej obecności, bo nie wiedzą, co powie, co zrobi, jest nieprzewidywalny/a
-
Przeskakuje z jednego projektu/aktywności/zainteresowania do innego bez dokończenia każdego z nich (brak wytrwałości)
-
Dąży do tego, aby być w centrum uwagi, aby zostać duszą towarzystwa
-
„Wściekłość/ agresja drogowa" - krzyczy na innych, pogania kierowców, przeklina w czasie jazdy
Mała motoryka oraz sprawność ruchowa:
-
Ma trudności z zadaniami manualnymi, wymagającymi precyzji:
-
-
nawlekanie igły, zapinanie bransoletki lub łańcuszka
-
najechanie kursorem na ekranie komputera
-
majsterkowanie
-
składanie modeli
-
-
Pózniej niż rówieśnicy zaczął/ zaczęła posługiwać się przedmiotami codziennego użytku
-
Brzydkie pismo:
-
-
kształty liter uproszczone, litery niedokończone w kształcie
-
zmiana wielkości i nachylenia liter
-
litery „drukowane”
-
brak wiązania liter
-
za duże lub za mate odstępy liter w wyrazach lub pomiędzy wyrazami
-
-
Unika zabaw plastycznych wymagających manualnej precyzji (plastelina, glina, piasek, farby)
-
Wolne tempo wykonywanych czynności manualnych
-
Niezdarny/a, często potyka się, potrąca meble w domu
-
Ma trudności z utrzymaniem rytmu w tańcu lub klaskaniu
-
Kłopoty sprawia mu/jej jazda na nartach, rowerze, łyżwach, rolkach
-
Przypadkowo wypadają mu/ jej przedmioty z rak, łamie delikatne rzeczy
-
Niechętnie uczestniczy w zajęciach ruchowych, np. sport lub taniec
-
Dosyć późno (pózniej niż rówieśnicy) zacząć/ zaczęła siedzieć, raczkować, chodzić, jeździć na rowerze
-
Ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych, np. chodzenie po linii, stanie na jednej nodze
-
Unika zabaw na zjeżdżalniach, huśtawkach, drabinkach, karuzeli
Zachowanie rutynowe:
-
Lubi wykonywać codzienne czynności stale w ten sam sposób, rutynowo
-
Trudno jest mu/jej odejść od rutyny, wyjść poza utarte schematy, myślenie, działania
-
Przeszkadza mu/ jej, gdy ustalony rytm dnia jest w jakiś sposób zakłócony
-
Lubi gdy każda aktywność, w której ma brać udział jest starannie zaplanowana
-
Utrzymuje rzeczy w przesadnym (w porównaniu do innych) porządku
-
Czuje, że musi kontrolować ludzi i sytuacje w swoim otoczeniu
-
Denerwuje się, gdy musi przerwać to co robi i nie może kontynuować swoich działań
-
Jeżeli z jakiegoś powodu musi przerwać to co robi, ma problem z natychmiastowym powrotem do tego zajęcia
-
Nie lubi robić wiele rzeczy równocześnie
-
Ma kłopoty z wyobrażeniem sobie, jak by to było, gdyby był kimś innym
-
Ma problemy z wymyślaniem historyjek, bajek
-
Powtarzające się manieryzmy ruchowe, np. trzepotanie lub kręcenie palcem, ręką, lub złożone ruchy całego ciała
-
Ma tendencje do rozmawiania ciagle a ten sam temat, opowiadania tych samych historii, używania tych samych wyrażeń
Uzależnienia (dotyczy wszelkich uzależnień):
-
Wielokrotnie podejmowane nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania uzależnienia
-
Utrata pracy lub możliwości awansu z powodu uzależnienia, (nie otrzymał/a promocji do następnej klasy lub ma słabe oceny)
-
Utracenie lub pogorszenie relacji z innymi ludźmi z powodu poświęcania zbyt dużej ilości czasu na uzależnienia
-
Potrafi okłamywać bliskich w celu ukrycia własnego uzależnienia
-
Czuje niepokój, depresję lub wręcz fizycznie choruje, kiedy ogranicza uzależnienie
-
Z czasem odczuwa potrzebę zwiększania „jednostek" uzależnienia
-
Często myśli o swoim uzależnieniu nie może doczekać się kolejnego razu
-
Ma poczucie winy z powodu uzależnienia
Interakcje społeczne:
-
Woli robić rzeczy samemu, niż w zespole lub grupie
-
Nie przepada za spotkaniami towarzyskimi, imprezami, woli zostać w domu
-
Ma kłopoty z nawiązywaniem przyjaźni, ma młodszych kolegów/ koleżanki
-
Brak spontaniczności w poszukiwaniu wspólnej zabawy, dzielenia się z innymi swoja radością, zainteresowaniami lub osiągnięciami
-
Nie potrafi rozmawiać „o niczym", nie lubi pogaduszek np. w windzie, w pociągu
-
często łapie się na tym, że nie wie, jak podtrzymać rozmowę
-
Kiedy rozmawia przez telefon, nie jest pewien, czyja jest kolej na powiedzenie czegoś
-
słaby kontakt wzrokowy, mimika lub gestykulacja w trakcie rozmowy z innymi
-
Nie potrafi opowiadać dowcipnych historyjek
-
Ludzie zwracają mu/ jej uwagę, że to co właśnie powiedział/a jest niegrzeczne, choć ma wrażenie, że to było grzeczne
-
Często jest ostatnią osoba, która rozumie puentę żartu sytuacyjnego
-
Trudno mu/ jej "czytać miedzy wierszami", gdy ktoś coś do niego mówi
Myśli negatywne, złe samopoczucie:
-
Czuje się samotny/a, nawet gdy jest z innymi ludźmi
-
Ma niskie poczucie własnej wartości
-
Spędza mniej (niż kiedyś) czasu z rodziną lub przyjaciółmi, zamyka się w pokoju, nie kontaktuje się ze znajomymi
-
Odczuwa smutek lub przygnębienia przez wiekszą część dnia
-
Trudniej (niż kiedyś) jest mu skoncentrować i zmotywować się do pracy, nauki lub zabawy
-
Myśli o śmierci, chciałby już umrzeć
-
Czuje się przemęczony, zniechęcony, bez energii do działania
-
Ma napady płaczu, jest rozdrażniony
-
Przyszłość widzi w czarnych barwach lub nie interesuje go co będzie jutro
-
Nie odczuwa przyjemności i zadowolenia z życia
-
Rzeczy lub aktywności które kiedyś sprawiały radość, teraz nie cieszą
-
Bezpodstawnie obwiniania siebie za wiele rzeczy
Pobudliwość emocjonalna:
-
Pobudliwość emocjonalna odnosi się głównie do negatywnych emocji. Osoby charakteryzujące się w wysokim stopniu tą właściwością wykazują pobudliwość emocjonalną, czyli łatwość reagowania intensywnymi emocjami i mała odporność emocjonalna
-
Niewspółmiernie silnie i gwałtownie reaguje na bodźce wywołujące lęk lub złość
-
Bardzo łatwo i bez wyraźnego powodu obraża się, gniewa
-
Inni (koledzy i koleżanki, nauczyciele) postrzegają jego/ jej zachowania jako niedojrzałe i niezrównoważone emocjonalnie
-
Jego zachowanie cechuje: drażliwość i agresywność lub płaczliwość i lękliwość
Wstydliwość:
-
Czuje wstyd w sytuacjach, w których inni nie odczuwają wstydu
-
Czuje się winny/a w sytuacjach, w których inni nie czują winy
-
Obwinia się jak cokolwiek pójdzie nie tak jak powinno
-
Czuje się nieakceptowany/a przez innych
-
Czuje, że powinien/ powinna bardziej się starać, robić więcej, dawać z siebie więcej
Lęki:
-
Odczuwany lęk można scharakteryzować jako utrzymujący się przez długi czas, przewlekły i wolno płynący. Nie są to gwałtowne napady lęku utrzymujące się przez kilka, kilkanaście minut.
-
Cięgle przewiduje nieszczęścia i problemy
-
Nadmiernie w odniesieniu do okoliczności zamartwia się
-
Obawia się chorób, wypadków swoich lub bliskich osób
-
Rozmyśla o katastroficznych scenariuszach, przewiduje nieszczęścia i problemy
-
Bierze pod uwagę najbardziej pesymistyczny możliwy bieg wydarzeń (nawet jeśli bardzo małwo prawdopodobny)
-
Spodziewa się i oczekuje czegoś strasznego, ale nie wie co to by miało być konkretnie
Myśli obsesyjne:
-
Miewa natrętne, negatywne myśli
-
Martwi się o rzeczy, które nie stanowią rzeczywistych problemów
-
Kiedy pewna myśl wpadnie mu/jej do głowy, jest odgrywana w kółko, jak zdarta płyta
-
Jest uparty
-
Ma wrażenie, że coś złego się stanie, jeśli nie zrobi się pewnych rzeczy, chociaż wie, że nie ma to żadnego związku.
-
Jest tak zajęty szczegółami, zasadami, procedurami, że traci z oczu cel działania
Percepcja słuchowa:
-
Ma problemy w rozróżnieniu różnic między podobnymi wyrazami
-
Wiele trudności sprawia mu/ jej wierne powtórzenie usłyszanych przed chwilę słów lub zdań
-
Kiedy dwie osoby mówią jednoczenie, słyszy dźwięki, ale dźwięki zdają się być pomieszane
-
Słuchając rozmowy, zdaje sobie sprawę, że nie docierają do niego wszystkie wypowiadane słowa
-
Męczy się przy słuchaniu dłuższych opowiadań
-
Ma problemy z wykonywaniem instrukcji lub poleceń głosowych
-
Ma trudności w rozumieniu wypowiedzi słownych innych ludzi, szczególnie wtedy gdy wymagana jest złożona składnia i wyrażenia abstrakcyjne
-
Ma kłopoty ze zrozumieniem wypowiedzi, gdy równocześnie dyskutuje kilka osób
-
Nie do końca rozumie, co ludzie mówią
-
Ma trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem treści rozmowy telefonicznej
-
Słyszenie dźwięków mowy (głosu, nie słów)
-
Słyszy różne dźwięki jednocześnie, ale ma trudności z ich wyodrębnianiem
-
Słyszy wiele jednoczesnych głosów (korytarz szkolny, klub) ale dźwięki poszczególnych głosów mieszają się (nie słyszy pojedynczych głosów)
-
Trudno mu wyodrębnić dźwięk głosu kogoś z kim rozmawia od szumu tła (hałas uliczny, głośna muzyka w klubie)
Płynność czytania:
-
Podczas czytania na głos opuszcza sylaby, pomija całe wyrazy, przekręca koncówki
-
Przeskakuje linijki czytanego tekstu
-
Podczas czytania na glos, niechcący zastępuje słowa, czyta „na pamięć”, zgaduje słowa
-
Wolne tempo czytania, czyta wolniej niż rówieśnicy
-
Szybko męczy się podczas czytania
Umiejetność łatwego pisania:
-
Ma trudności z przelewaniem swoich myśli na papier
-
Ma problemy z organizowaniem myśli w zdania i akapity
-
Ma trudności w planowaniu i tworzeniu pisanych tesktów z myślą o określonym czytelniku i w określonym celu
-
Wiele trudności sprawia mu/ jej pisanie wypracowań szkolnych, oficjalnych pism
-
Popełnia liczne błędy gramatyczne i interpunkcyjne
Zdolności matematyczne, obliczanie:
-
Ma trudności z liczeniem, szacowaniem wyniku w pamięci
-
Myli się w codziennych obliczeniach (ile ma zapłacić za zakupy kilku artykułów, ile otrzymać reszty)
-
W trakcie liczenia dużej liczby przedmiotów, ma problemy z ich grupowaniem, aby przyspieszyć liczenie
-
Popełnia błędy, przy przepisywaniu liczb, przenoszeniu wyrazów algebraicznych w równaniu
-
Myli znaki arytmetyczne, dodaje wtedy gdy chce odejmować, mnożyć zamiast dzielić
-
Kiedy patrzy na równanie matematyczne, nie wie jak się za nie zabrać (mimo, że rozwiązywał/a już podobne zadania)
-
Zacina się w trakcie rozwiązywania zadania matematycznego, zaczyna dobrze i nie wie jak je skończyć
-
Nie potrafi zaplanować i zastosować uporządkowanego podejścia w rozwiązywaniu zadania matematycznego
-
Ma trudności z dokonywaniem pomiarów, przeliczaniem jednostek miar
-
Ma problemy ze sprawdzaniem wyników zadania oraz oszacowywania, czy wyniki są sensowne w kontekście danego zadania
Orientacja przestrzenna:
-
Ma trudności z czytaniem map, planów
-
Myli strony prawo-lewo, nie umie bez zastanowienia określić kierunku na prawo i na lewo od siebie (np. droga na prawo, drzwi na lewo)
-
Trudności z jednoczesnym wskazywaniem części ciała i określaniem ich terminami: prawe/lewe
-
Ma trudności przy określaniu stron świata, myli wschód-zachód i północ-południe
-
Ma problemy z rozwiązywaniem zadań-labiryntów
-
Ma trudności z nauką geometrii, rozwiązywaniu zadań geometrycznych
-
Ma problemy z odczytaniem z twarzy nastroju (emocji) osoby: smutek, radość, zadowolenie, złość, strach
-
Ma trudności z odczytaniem z twarzy rozmówcy czy żartuje czy jest poważna
-
Ma trudności z odnajdywaniem szczegółów różniących dwa obrazki
-
Nie dostrzega zmian w wyglądzie znajomych osób: fryzura, ubranie, biżuteria
-
Myli ludzi o podobnym wyglądzie
Pamięć wzrokowo-przestrzenna:
-
Ma problemy z zapamiętaniem twarzy
-
Ma trudności w zapamiętywaniu, co i gdzie znajduje się w domu
-
Kiedy ktoś wskazuje drogę, nie pamięta kolejności skrętów lub mijanych budynków
-
Ma trudności w zapamiętywaniu, gdzie: położył klucze, telefon, pióro, itp. lub gdzie zaparkował samochód
-
Nie pamięta map, planów, fotografii bezpośrednio po zakończeniu ich przegladania
-
Nie pamięta jak wyglądały zabudowania/teren w sąsiedztwie domu rodzinnego
-
Gubi się miastach/miejscach, w których wiele razy bywał i powinien je znać
-
Ma trudności z chodzeniem w swoim domu po ciemku lub z zamkniętymi oczami