top of page

Wskazania do treningu

W tej sekcji dowiesz się jakie objawy lub zachowania towarzyszą różnym zaburzeniom lub obszarom wymagającym poprawy do poprawnego funkcjonowania. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, skontaktuj się z nami.

Deficyty uwagi:

  • Nie przywiązuje uwagi do szczegółów

  • Popełnia bezmyślnie błędy w szkole lub przy wykonywaniu innych zajęć

  • Ma trudności ze skupieniem i utrzymaniem uwagi w szkole lub podczas zabawy

  • Bardo łatwo rozprasza się, zwłaszcza przez hałasy

  • Odwracanie się w klasie, rozmawia z kolegami i koleżankami, nie słuchanie nauczycieli

  • Wydaje się, że nie słucha tego, co się bezpośrednio do niej/niego mówi

  • Unika lub niechętnie podejmuje zadania, które wymagają wydłużonego wysiłku umysłowego

  • Zwleka z zabraniem się za pracę domową, odrabianie lekcji trwa długo i z małymi efektami

  • Gubi przedmioty, rzeczy niezbędne do wykonania zadań (zabawki, przybory szkolne, zeszyty, książki lub narzędzia)

  • Roztargnienie, zapomina co ma zrobić, ale pamięta co się wydarzyło (nie ma problemu z odtwarzaniem)

  • Lubi marzyć, ma wzmożoną wyobraźnię, „odpływa w świecie fantazji"

  • W pracach pisemnych często są niedokończone akapity, zdania, wyrazy, gubione litery

  • Wypracowania nie mają logicznego ciągu, są chaotyczne

Nadruchliwość i pobudliwość:

  • Stale poszukuje zajęć związanych z ruchem

  • Biega, jest „jak nakręcony/a„ zarówno w domu jak i w szkole

  • Niespokojnie porusza się, bębni palcami lub stopami, wierci się na krześle

  • Wstaje z miejsca w klasie lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia, chodzi po klasie

  • Jest nadmiernie gadatliwy/a, mówi za dużo i za szybko

  • Ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczynkiem, gdy ma coś wykonać na miejscu, w skupieniu nie może wtedy zapanować nad własnym pobudzeniem ruchowym

  • Konieczność ograniczenia ruchu (np. w klasie) powoduje wykonywanie czynności „zastępczych": wymachiwanie nogami, bawienie się przedmiotami, ogryzanie ołówków, bazgranie po zeszycie itp.

  • Wykonuje wiele drobnych, niepotrzebnych ruchów, np. bazgrze po zeszycie, obgryza ołówek, skrobie po ławce.

Spowolnienie:

  • Czuje się słaby/a, zmęczony/a

  • Ma bardzo mało energii, szybko się męczy

  • Jest powolny/a, porusza się powoli

  • Jest małomówny/a, mówi powoli

  • Sprawia wrażenie zmęczonego/zmęczonej

  • Ma trudności z gromadzeniem energii do zainicjowania jakiegoś działania

Integracja sensoryczna:

  • Zakłócenia koordynacji-wzrokowo ruchowej w zabawach i zadaniach, w których ruch odbywa się pod kontrola wzroku:

    • rzucanie i chwytanie pitki

    • gra w klasy

    • kopanie piłki, która jest w ruchu

  • Ma trudności ze skakanką

  • Ma problemy z układaniem klocków Lego

  • Ma problem z układaniem puzzli

  • Jeśli ktoś krzyknie „zejdź z drogi' lub „odejdź na bok", nie wie w którą stronę ma odskoczyć

  • Popełnia błędy przy przepisywaniu z tablicy

  • Ma trudności przy pisaniu ze słuchu (ktoś dyktuje tekst do zanotowania)

Zachowania kompulsywne:

  • Przesadnie często wykonuje pewne czynności, np. mycie rąk, liczenie jakiś przedmiotów

  • Często powtarza jakieś słowa, zwroty

  • Sprawdza kilka razy czy coś zrobił/a, np.: wyłączył/a żelazko, zamknął/ zamknęła drzwi, zgasił/a światło, wyłączył/a telewizor

  • Ma tendencje do rozmawiania ciągle na ten sam temat, opowiadania tych samych historii, używania tych samych wyrażeń

  • Powtarzające się manieryzmy ruchowe, np. trzepotanie lub kręcenie palcem, ręką lub złożone ruchy całego ciała

  • Bardzo głębokie zainteresowania bardzo wąską dziedzina, np. jakiś gatunek ptaków, model samochodu

Perfekcjonizm:

  • Potrafi być tak zaabsorbowany/a jednym tematem, że nie zauważa niczego więcej

  • Tak bardo skupia się na perfekcyjnym wykonywaniu zadań, że nie udaje się mu/ jej wykonać ich do końca

  • Praca lub szkoła jest o wiele ważniejsza niż znajomi, przyjaciele, rodzina

  • Niechętnie powierza prace innym, chyba że zgodzą się na jego/ jej sposób wykonania tej pracy

  • Nie potrafi być „nieproduktywny”, nie umie „nic nie robić"

  • Musi wykonać pewne czynności bardzo powoli, aby uzyskać pewność, że są zrobione poprawnie

  • Jeżeli coś mówi, to często nie dopuszcza innych do głosu

  • Zauważa szczegóły, które nie są widoczne dla innych

Zachowania opozycyjne i buntownicze:

  • Łamie zasady tylko dlatego, że tak chce

  • Kłóci się, sprzecza, wszystko kwestionuje

  • Celowo dokonuje rzeczy, które denerwują innych ludzi (np. zabiera nakrycia głowy)

  • Czynnie buntuje się przeciwko przepisom, zasadom lub odmawia spełnienia prósb innych, np. odmawia wykonania obowiązków w domu

  • Nie uznaje autorytetów

  • Wykazuje zmienność nastrojów

  • Oskarża innych za swoje własne błędy lub złe zachowanie

  • Jest drażliwy/a lub łatwo o wyprowadzenie z równowagi

  • Jest zły/a i zawzięty/a

  • Celowo łamie powszechnie akceptowalne zasady zachowania

  • Przeklina lub używa obscenicznego języka

  • Jest mściwy/a i karzący/a

Rozumienie sygnałów niewerbalnych:

  • Trudno mu/ jej odgadnąć co jakaś osoba myśli lub co czuje na podstawie jej wyrazu twarzy

  • Ma trudności z odczytaniem, co ludzie o nim myślą dopóki nie ubiorą tego w słowa

  • Nie rozumie z czego i dlaczego inni się śmieją

  • Trudno mu/ jej odgadnąć czy ktoś mówi żartem czy serio

  • Nie chwyta sarkastycznych, ironicznych lub dwuznacznych wypowiedzi  rozumie wypowiedź DOSŁOWNIE

  • Jest ostatnią osoba, która rozumie puentę żartu

  • Trudno mu „czytać miedzy wierszami" co ktoś do niego mówi

Trudności w spaniu:

  • Gdy obudzi się, aby skorzystać z łazienki, ma problem z ponownym zaśnięciem

  • łatwo budzi się pod wpływem koszmaru sennego i dugo nie może zasnąć

  • łatwo budzi się pod wpływem jakiegoś hałasu i długo nie może zasnąć

  • Porusza się w trakcie snu, „kopie się w nocy”

  • Ma problemy z zasypianiem w nocy

Nadmierna senność:

  • śpi za dużo

  • Po długim śnie nie czuje się wypoczęty

  • Ma trudności ze wstawaniem wcześnie rano

  • Nadużywanie opcji „drzemka” w budziku

Złość, gniew:

  • W sytuacjach, gdy większość ludzi nie czuje strachu, odczuwa strach

  • W sytuacjach, gdy większość ludzi nie czuje złości, odczuwa złość

  • W sytuacji, gdy większość ludzi odczuwa złość, czuje wręcz wściekłość

  • Bardzo denerwuje go „ludzka głupota”, inni ludzie,

  • Jak prowadzi samochód ogarnia go/ ją „,wściekłość drogowa" na innych kierowców lub pieszych

  • Wścieka się gdy stojąc w kolejce, ktoś podchodzi bez kolejki

  • Pod wpływem emocji niszczy rzeczy, łamie ołówki, trzaska drzwiami, rzuca przedmiotami

  • Ma trudności, żeby zapanować nad swoja złością w nieistotnych i niewspółmiernych sprawach

  • Jeżeli nie zgadza się z kimś, złości się i mówi wprost, co o nich myśli (obraża, wychodzi)

  • Czuje się jak „beczka prochu”, ma „krótki lont”

  • Nie odczuwa negatywnych emoji takich jak gniew, złość, rozpacz, rozczarowanie, lęk, strach w sytuacjach, w których inni je odczuwają

  • Wyciszone i „płaskie" przeżywanie negatywnych emocji w porównaniu do innych (rówieśników, kolegów, członków rodziny)

  • Wydaje się by emocjonalnie nieporuszony/a pod wpływem bodźców, które poruszają innych (nie chodzi tu o tłumienie negatywnych emocji ze względów społecznych lub kulturowych bo nie wypada ich okazywać)

  • W sytuacjach które przerażają innych (np. oglądanie strasznych filmów, obrazów, wydarzeń)  jego odczuwanie lęku i przerażenie jest mniej intensywne

  • Gdy ktoś poważnie krzywdzi i obraża go/ ją, czuje mniej gniewu niż inni zdają się odczuwać w takich sytuacjach

  • Uboga ekspresja stanów emocjonalnych:

    • nie używa metafor i emocjonalnych wykrzykników

    • nie zmienia tempa mówienia i intonacji głosu,

    • nie zmienia wyrazu twarz, postury, uboga gestykulacja

Brak odczuwania pozytywnych emocji:

  • Nie odczuwa pozytywnych emocji takich jak przyjemność, radość, zachwyt, zadowolenie w sytuacjach, w których inni je odczuwają.

  • „Wyciszone”, „zimne”, „płaskie" przeżywanie pozytywnych emocji w porównaniu do innych (rówieśników, kolegów, członków rodziny)

  • W sytuacjach, które cieszą innych nie śmieje się, nie cieszy

  • W sytuacjach, w których inni są szczęśliwi, podekscytowani, nie odczuwa radości, jest wyciszony/a.

  • Nie wzrusza się do łez, nie skacze z radości, nie wpada w zachwyt

  • Słaba (w porównaniu do innych) ekspresja stanów emocjonalnych:

  • nie używa metafor i emocjonalnych wykrzykników,

  • nie zmienia tempa mówienia i intonacji głosu, o nie zmienia wyrazu twarz, postury, uboga gestykulacja

Fobie i strach:

  • Odczuwa nieuzasadniony lęk przed przebywaniem w sytuacjach, w których osoba narażona jest na ocenę i osad innych ludzi:

    • przedstawianie się

    • wystąpienia publiczne,

    • spotkania z osobami płci przeciwnej, 

    • publiczne zabieranie głosu

    • znalezienie się w centrum uwagi

    • bycie obserwowanym przy jakiejś czynności 

    • wchodzenie do dużych grup ludzi

  • Odczuwa irracjonalny lęk przed przebywaniem w miejscach i sytuacjach, z których ucieczka jest trudna czy kłopotliwa. Lęk ten powoduje, że osoba unika takich miejsc bądź też wymaga obecności innych osób. Na przykład:

    • bycie w tłumie

    • stanie w kolejce,

    • samotne wyjście z domu

    • stanie na moście

    • Jazda windą

    • jazda środkami lokomocji.

  • Odczuwa irracjonalny lęk przed przedmiotami, siłami przyrody, zwierzętami czy też bólem, ciemnościami. Lęk występuje zarówno w czasie rzeczywistego spotkania osoby z danym przedmiotem, jak i wtedy, gdy osoba myśli o danym przedmiocie czy tez spodziewa się, że go spotka, zobaczy

Rozumienie mowy:

  • Ma trudności z określeniem nastroju mówiącego na podstawie intonacji, akcentu, brzmienia jego głosu

  • Kiedy rozmawia z kimś przez telefon, nie jest w stanie określić czy rozmówca jest: smutny, przygnębiony, radosny, zadowolony

  • Nie chwyta wypowiedzi sarkastycznych, ironicznych, rozumie je dosłownie

  • Nie jest w stanie rozpoznać po głosie czy ktoś zażartuje, czy mówi poważnie

Płynność wystawiania się:

  • Ma trudności z wysławianiem się w sposób płynny i jasny, sposób wysławiania się nie odzwierciedla jego inteligencji

  • Ma dość ograniczone słownictwo, pomaga sobie gestykulacją, nadużywa zaimków

  • Brakuje mu/ jej odpowiednich słów, aby w pełni wyrazić swoje myśli

  • Ma problemy z doborem specyficznego i właściwego słownictwa do wypowiedzi

  • Mówiąc, stosuje zdania niepełne, z licznymi błędami gramatycznymi

  • Ma trudności z organizacją dłuższych wypowiedzi (np. wprowadzenie, podsumowanie)

  • Ma problemy z zachowaniem logicznego porządku w trakcie opowiadania (przeskakuje „akapity")

  • Łamie zasady tworzenia stów: stosuje błędne koncówki wyrazów, myli przypadki

Czytanie ze zrozumieniem:

  • Ma trudności z opowiedzeniem tego, co przed chwila przeczytał

  • W trakcie czytania powtarza (wraca) przeczytane zdania lub akapity, aby zrozumieć ich sens

  • Trudności ze zrozumieniem czytania są znacznie większe niż u rówieśników

  • Ma problemy ze zrozumieniem przeczytanych słów lub zdań

  • Ma trudności z rozumieniem pisanych wskazówek lub instrukcji obsługi

  • Ograniczenia w rozumieniu tekstów napisanych w przenośni lub języku pochodzącym z przeszłości (staropolszczyzna)

  • Poprawne czytanie i ortografia

  • Podczas czytania myli litery o podobnych kształtach: L-Ł C-G, b-p, d-g, m-n, o-a, I-ł-t.

  • Podczas czytania myli wyrazy, które mają podobną postać, np.: tama-tania, dom-dam itp.

  • Podczas czytania odwraca liczby lub wyrazy 12- 21; 2-5, kot-tok,

  • Popełnia liczne błędy ortograficzne

  • Otrzymuje bardo słabe oceny z dyktand (problemy z ortografią sprawiają mu kłopoty w pracy i w życiu codziennym)

  • Kiedy pisze, ma problemy z zastosowaniem odpowiedniej zasady ortograficznej, choć je zna i umie stosować (pisze na boku warianty tego samego wyrazy i wzrokowo rozpoznaje poprawny)

Orientacja ułożenia ciała:

  • Ma trudności z dotknięciem palcem do nosa pry zamkniętych oczach

  • Jeśli ktoś krzyknie "Zejdź z drogi" nie wie w którą stronę odskoczyć

  • Ma problemy z utrzymaniem równowagi przez kilka sekund stojąc na jednej, lekko zgiętej nodze z zamkniętymi oczami

  • Zaburzone odczuwanie dotyku przy zamkniętych oczach  gdy ktoś go dotyka nie odczuwa lub nie lokalizuje miejsca dotyku

Pamięć wzrokowa i słuchowa:

  • Ma trudności z zapamiętaniem danych (które widział): 

  • numerów telefonów,

  • numeru PESEL, dowodu osobistego, o numerów kont, PIN,

  • adresów

  • Nie pamięta ubioru osób, z którymi przed chwilą się spotkał lub widział

  • Nie pamięta szczegółów obrazów lub fotografii bezpośrednio po zakończeniu ich przeglądania

  • Jeśli ktoś podaje mu (dyktuje) swój adres, numer telefonu lub email, musi go natychmiast zapisać

  • Ma trudności z zapamiętaniem imienia kogoś kogo właśnie poznał

  • Poproszony o kupno kilku przedmiotów musi zrobić listę, aby nie zapomnieć

  • Trudno mu przypomnieć sobie nazwiska osób, które zna od dawna

  • Ma trudności z zapamiętaniem głosu kogoś z kim rozmawiał po raz pierwszy, wcześniej tego samego dnia.

  • Ma trudności z zapamiętaniem brzmienia osób, które zna dugo

  • Kiedy słyszy głos piosenkarza, ma trudności z przypomnieniem sobie innych utworów, które śpiewa

Decydowanie i organizowanie:

  • Ma trudności z podejmowaniem decyzji

  • Zwleka z decyzją o zakupie czegoś, wyborem ubrania, miejsca wakacji, zastanawia się zbyt długo

  • Ma trudności z organizowaniem myśli, myśli chaotycznie, w sposób nieuporządkowany

  • Ma problemy z planowaniem działań, układaniem list rzeczy do zrobienia

  • Nie spełnia się w roli organizatora: wycieczek, zabaw, projektów

Brak motywacji:

  • Brak motywacji do robienia czegoś dla innych

  • Brak motywacji do robienia różnych rzeczy dla siebie

  • Brak zainteresowania zajęciami rekreacyjnymi, zabawami

  • Brak zainteresowania się innymi: czym się zajmują, co robią, jak się czują, jakie mają plany?

  • Brak chęci do zmiany, poprawy, zdobywania w swoim życiu (bycie minimalistą)

  • Poczucie braku sensu w wykonywanych czynnościach

Impulsywność:

  • Wyrywa się do odpowiedzi zanim zostanie postawione pytanie (choć nie zawsze zna odpowiedź)

  • Nie potrafi poczekać na swoją kolej np. podczas zabawy, przy wydawaniu posiłków

  • Przerywa lub przeszkadza innym (wtrąca się do rozmowy lub zabawy)

  • Wybuchowość, skłonność do kłótni, rzuca przedmiotami, trzaskanie drzwiami

  • Ma wyrzuty, że nie może kontrolować swojego zachowania

  • W trakcie zabawy, gry jak coś nie idzie po jego/jej myśli przerywa i porzuca zabawę/grę

  • Wygłupia się w klasie, w zespole, zachowuje się jak  „klasowy błazen”

  • Mówi, co myśli, bez względu na to czy dotknie to innych, brak namysłu

  • Inni czuja się nieswojo w jego/jej obecności, bo nie wiedzą, co powie, co zrobi, jest nieprzewidywalny/a

  • Przeskakuje z jednego projektu/aktywności/zainteresowania do innego bez dokończenia każdego z nich (brak wytrwałości)

  • Dąży do tego, aby być w centrum uwagi, aby zostać duszą towarzystwa

  • „Wściekłość/ agresja drogowa" - krzyczy na innych, pogania kierowców, przeklina w czasie jazdy

Mała motoryka oraz sprawność ruchowa:

  • Ma trudności z zadaniami manualnymi, wymagającymi precyzji:

    • nawlekanie igły, zapinanie bransoletki lub łańcuszka

    • najechanie kursorem na ekranie komputera

    • majsterkowanie

    • składanie modeli

  • Pózniej niż rówieśnicy zaczął/ zaczęła posługiwać się przedmiotami codziennego użytku

  • Brzydkie pismo:

    • kształty liter uproszczone, litery niedokończone w kształcie

    • zmiana wielkości i nachylenia liter

    • litery „drukowane”

    • brak wiązania liter

    • za duże lub za mate odstępy liter w wyrazach lub pomiędzy wyrazami

  • Unika zabaw plastycznych wymagających manualnej precyzji (plastelina, glina, piasek, farby)

  • Wolne tempo wykonywanych czynności manualnych

  • Niezdarny/a, często potyka się, potrąca meble w domu

  • Ma trudności z utrzymaniem rytmu w tańcu lub klaskaniu

  • Kłopoty sprawia mu/jej jazda na nartach, rowerze, łyżwach, rolkach

  • Przypadkowo wypadają mu/ jej przedmioty z rak, łamie delikatne rzeczy

  • Niechętnie uczestniczy w zajęciach ruchowych, np. sport lub taniec

  • Dosyć późno (pózniej niż rówieśnicy) zacząć/ zaczęła siedzieć, raczkować, chodzić, jeździć na rowerze

  • Ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych, np. chodzenie po linii, stanie na jednej nodze

  • Unika zabaw na zjeżdżalniach, huśtawkach, drabinkach, karuzeli

Zachowanie rutynowe:

  • Lubi wykonywać codzienne czynności stale w ten sam sposób, rutynowo

  • Trudno jest mu/jej odejść od rutyny, wyjść poza utarte schematy, myślenie, działania

  • Przeszkadza mu/ jej, gdy ustalony rytm dnia jest w jakiś sposób zakłócony

  • Lubi gdy każda aktywność, w której ma brać udział jest starannie zaplanowana

  • Utrzymuje rzeczy w przesadnym (w porównaniu do innych) porządku

  • Czuje, że musi kontrolować ludzi i sytuacje w swoim otoczeniu

  • Denerwuje się, gdy musi przerwać to co robi i nie może kontynuować swoich działań

  • Jeżeli z jakiegoś powodu musi przerwać to co robi, ma problem z natychmiastowym powrotem do tego zajęcia

  • Nie lubi robić wiele rzeczy równocześnie

  • Ma kłopoty z wyobrażeniem sobie, jak by to było, gdyby był kimś innym

  • Ma problemy z wymyślaniem historyjek, bajek

  • Powtarzające się manieryzmy ruchowe, np. trzepotanie lub kręcenie palcem, ręką, lub złożone ruchy całego ciała

  • Ma tendencje do rozmawiania ciagle a ten sam temat, opowiadania tych samych historii, używania tych samych wyrażeń

Uzależnienia (dotyczy wszelkich uzależnień):

  • Wielokrotnie podejmowane nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania uzależnienia

  • Utrata pracy lub możliwości awansu z powodu uzależnienia, (nie otrzymał/a promocji do następnej klasy lub ma słabe oceny)

  • Utracenie lub pogorszenie relacji z innymi ludźmi z powodu poświęcania zbyt dużej ilości czasu na uzależnienia

  • Potrafi okłamywać bliskich w celu ukrycia własnego uzależnienia

  • Czuje niepokój, depresję lub wręcz fizycznie choruje, kiedy ogranicza uzależnienie

  • Z czasem odczuwa potrzebę zwiększania „jednostek" uzależnienia

  • Często myśli o swoim uzależnieniu  nie może doczekać się kolejnego razu

  • Ma poczucie winy z powodu uzależnienia

Interakcje społeczne:

  • Woli robić rzeczy samemu, niż w zespole lub grupie

  • Nie przepada za spotkaniami towarzyskimi, imprezami, woli zostać w domu

  • Ma kłopoty z nawiązywaniem przyjaźni, ma młodszych kolegów/ koleżanki

  • Brak spontaniczności w poszukiwaniu wspólnej zabawy, dzielenia się z innymi swoja radością, zainteresowaniami lub osiągnięciami

  • Nie potrafi rozmawiać „o niczym", nie lubi pogaduszek np. w windzie, w pociągu

  • często łapie się na tym, że nie wie, jak podtrzymać rozmowę

  • Kiedy rozmawia przez telefon, nie jest pewien, czyja jest kolej na powiedzenie czegoś

  • słaby kontakt wzrokowy, mimika lub gestykulacja w trakcie rozmowy z innymi

  • Nie potrafi opowiadać dowcipnych historyjek

  • Ludzie zwracają mu/ jej uwagę, że to co właśnie powiedział/a jest niegrzeczne, choć ma wrażenie, że to było grzeczne

  • Często jest ostatnią osoba, która rozumie puentę żartu sytuacyjnego

  • Trudno mu/ jej "czytać miedzy wierszami", gdy ktoś coś do niego mówi

Myśli negatywne, złe samopoczucie:

  • Czuje się samotny/a, nawet gdy jest z innymi ludźmi

  • Ma niskie poczucie własnej wartości

  • Spędza mniej (niż kiedyś) czasu z rodziną lub przyjaciółmi, zamyka się w pokoju, nie kontaktuje się ze znajomymi

  • Odczuwa smutek lub przygnębienia przez wiekszą część dnia

  • Trudniej (niż kiedyś) jest mu skoncentrować i zmotywować się do pracy, nauki lub zabawy

  • Myśli o śmierci, chciałby już umrzeć

  • Czuje się przemęczony, zniechęcony, bez energii do działania

  • Ma napady płaczu, jest rozdrażniony

  • Przyszłość widzi w czarnych barwach lub nie interesuje go co będzie jutro

  • Nie odczuwa przyjemności i zadowolenia z życia

  • Rzeczy lub aktywności które kiedyś sprawiały radość, teraz nie cieszą

  • Bezpodstawnie obwiniania siebie za wiele rzeczy

Pobudliwość emocjonalna:

  • Pobudliwość emocjonalna odnosi się głównie do negatywnych emocji. Osoby charakteryzujące się w wysokim stopniu tą właściwością wykazują pobudliwość emocjonalną, czyli łatwość reagowania intensywnymi emocjami i mała odporność emocjonalna

  • Niewspółmiernie silnie i gwałtownie reaguje na bodźce wywołujące lęk lub złość

  • Bardzo łatwo i bez wyraźnego powodu obraża się, gniewa

  • Inni (koledzy i koleżanki, nauczyciele) postrzegają jego/ jej zachowania jako niedojrzałe i niezrównoważone emocjonalnie

  • Jego zachowanie cechuje: drażliwość i agresywność lub płaczliwość i lękliwość

Wstydliwość:

  • Czuje wstyd w sytuacjach, w których inni nie odczuwają wstydu

  • Czuje się winny/a w sytuacjach, w których inni nie czują winy

  • Obwinia się jak cokolwiek pójdzie nie tak jak powinno

  • Czuje się nieakceptowany/a przez innych

  • Czuje, że powinien/ powinna bardziej się starać, robić więcej, dawać z siebie więcej

Lęki:

  • Odczuwany lęk można scharakteryzować jako utrzymujący się przez długi czas, przewlekły i wolno płynący. Nie są to gwałtowne napady lęku utrzymujące się przez kilka, kilkanaście minut.

  • Cięgle przewiduje nieszczęścia i problemy

  • Nadmiernie  w odniesieniu do okoliczności  zamartwia się

  • Obawia się chorób, wypadków swoich lub bliskich osób

  • Rozmyśla o katastroficznych scenariuszach, przewiduje nieszczęścia i problemy

  • Bierze pod uwagę najbardziej pesymistyczny możliwy bieg wydarzeń (nawet jeśli bardzo małwo prawdopodobny)

  • Spodziewa się i oczekuje czegoś strasznego, ale nie wie co to by miało być konkretnie

Myśli obsesyjne:

  • Miewa natrętne, negatywne myśli

  • Martwi się o rzeczy, które nie stanowią rzeczywistych problemów

  • Kiedy pewna myśl wpadnie mu/jej  do głowy, jest odgrywana w kółko, jak zdarta płyta

  • Jest uparty

  • Ma wrażenie, że coś złego się stanie, jeśli nie zrobi się pewnych rzeczy, chociaż wie, że nie ma to żadnego związku.

  • Jest tak zajęty szczegółami, zasadami, procedurami, że traci z oczu cel działania

Percepcja słuchowa:

  • Ma problemy w rozróżnieniu różnic między podobnymi wyrazami

  • Wiele trudności sprawia mu/ jej wierne powtórzenie usłyszanych przed chwilę słów lub zdań

  • Kiedy dwie osoby mówią jednoczenie, słyszy dźwięki, ale dźwięki zdają się być pomieszane

  • Słuchając rozmowy, zdaje sobie sprawę, że nie docierają do niego wszystkie wypowiadane słowa

  • Męczy się przy słuchaniu dłuższych opowiadań

  • Ma problemy z wykonywaniem instrukcji lub poleceń głosowych

  • Ma trudności w rozumieniu wypowiedzi słownych innych ludzi, szczególnie wtedy gdy wymagana jest złożona składnia i wyrażenia abstrakcyjne

  • Ma kłopoty ze zrozumieniem wypowiedzi, gdy równocześnie dyskutuje kilka osób

  • Nie do końca rozumie, co ludzie mówią

  • Ma trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem treści rozmowy telefonicznej

  • Słyszenie dźwięków mowy (głosu, nie słów)

  • Słyszy różne dźwięki jednocześnie, ale ma trudności z ich wyodrębnianiem

  • Słyszy wiele jednoczesnych głosów (korytarz szkolny, klub) ale dźwięki poszczególnych głosów mieszają się (nie słyszy pojedynczych głosów)

  • Trudno mu wyodrębnić dźwięk głosu kogoś z kim rozmawia od szumu tła (hałas uliczny, głośna muzyka w klubie)

Płynność czytania:

  • Podczas czytania na głos opuszcza sylaby, pomija całe wyrazy, przekręca koncówki

  • Przeskakuje linijki czytanego tekstu

  • Podczas czytania na glos, niechcący zastępuje słowa, czyta „na pamięć”, zgaduje słowa

  • Wolne tempo czytania, czyta wolniej niż rówieśnicy

  • Szybko męczy się podczas czytania

Umiejetność łatwego pisania:

  • Ma trudności z przelewaniem swoich myśli na papier

  • Ma problemy z organizowaniem myśli w zdania i akapity

  • Ma trudności w planowaniu i tworzeniu pisanych tesktów z myślą o określonym czytelniku i w określonym celu

  • Wiele trudności sprawia mu/ jej pisanie wypracowań szkolnych, oficjalnych pism

  • Popełnia liczne błędy gramatyczne i interpunkcyjne

Zdolności matematyczne, obliczanie:

  • Ma trudności z liczeniem, szacowaniem wyniku w pamięci

  • Myli się w codziennych obliczeniach (ile ma zapłacić za zakupy kilku artykułów, ile otrzymać reszty)

  • W trakcie liczenia dużej liczby przedmiotów, ma problemy z ich grupowaniem, aby przyspieszyć liczenie

  • Popełnia błędy, przy przepisywaniu liczb, przenoszeniu wyrazów algebraicznych w równaniu

  • Myli znaki arytmetyczne, dodaje wtedy gdy chce odejmować, mnożyć zamiast dzielić

  • Kiedy patrzy na równanie matematyczne, nie wie jak się za nie zabrać (mimo, że rozwiązywał/a już podobne zadania)

  • Zacina się w trakcie rozwiązywania zadania matematycznego, zaczyna dobrze i nie wie jak je skończyć

  • Nie potrafi zaplanować i zastosować uporządkowanego podejścia w rozwiązywaniu zadania matematycznego

  • Ma trudności z dokonywaniem pomiarów, przeliczaniem jednostek miar

  • Ma problemy ze sprawdzaniem wyników zadania oraz oszacowywania, czy wyniki są sensowne w kontekście danego zadania 

Orientacja przestrzenna:

  • Ma trudności z czytaniem map, planów

  • Myli strony prawo-lewo, nie umie bez zastanowienia określić kierunku na prawo i na lewo od siebie (np. droga na prawo, drzwi na lewo)

  • Trudności z jednoczesnym wskazywaniem części ciała i określaniem ich terminami: prawe/lewe

  • Ma trudności przy określaniu stron świata, myli wschód-zachód i północ-południe

  • Ma problemy z rozwiązywaniem zadań-labiryntów

  • Ma trudności z nauką geometrii, rozwiązywaniu zadań geometrycznych

  • Ma problemy z odczytaniem z twarzy nastroju (emocji) osoby: smutek, radość, zadowolenie, złość, strach

  • Ma trudności z odczytaniem z twarzy rozmówcy czy żartuje czy jest poważna

  • Ma trudności z odnajdywaniem szczegółów różniących dwa obrazki

  • Nie dostrzega zmian w wyglądzie znajomych osób: fryzura, ubranie, biżuteria

  • Myli ludzi o podobnym wyglądzie

Pamięć wzrokowo-przestrzenna:

  • Ma problemy z zapamiętaniem twarzy

  • Ma trudności w zapamiętywaniu, co i gdzie znajduje się w domu

  • Kiedy ktoś wskazuje drogę, nie pamięta kolejności skrętów lub mijanych budynków

  • Ma trudności w zapamiętywaniu, gdzie: położył klucze, telefon, pióro, itp. lub gdzie zaparkował samochód

  • Nie pamięta map, planów, fotografii bezpośrednio po zakończeniu ich przegladania

  • Nie pamięta jak wyglądały zabudowania/teren w sąsiedztwie domu rodzinnego

  • Gubi się miastach/miejscach, w których wiele razy bywał i powinien je znać

  • Ma trudności z chodzeniem w swoim domu po ciemku lub z zamkniętymi oczami

bottom of page